Mizo Lemchan (Drama) Tihhmasawn Dan Tur

Mizo Lemchan (Drama) Tihhmasawn Dan Tur
Mizo lemchan hi literature (Mizo literature)-ah hian a pian a tlai hle a. Mumal taka kan hmuh theih hmasa chu kum 1959-a Lalthangfala Sailo ziak ‘Sangi Inleng’ kum 1963-a chhut chhuah a a ni a. Heta ang hian lemchan chuan zung a rawn kaih chho ve zel a. Dr. Laltluangliana Khiangte-in kum 1997-a ‘Pasalha Khuangchera’ a chhuah thleng pawh hian hmasawnna hmuh tur a tam tawk lo hle a, Hemi hun inkar hi chuan lemchan eng eng emaw, sepsel tê tê chu a awm a rinawm a. Mahse, Mizo Literature-a chhinchhiah tlak tak hnutchhiah thei sawi tur a awm meuh lo. Chutih rual erawh chuan Ch. Pasena te, Lalzuithanga te, Chawngzika leh Lalkailuia te kha Mizo lemchana sulsutu pawimawh tak an ni.
1.    A ziaktu (writer) : Drama ziak tur hian mi tupawh, a thei apiang inruat a; intuk hi thil ha tak a ni. Mahse mihringin a daih loh chuan a ul ber lo thei bawk. Mizo lemchana sulsutu pali kan sawi takte aang pawh khian lemchan lama kan la hnufumzia a lang thei awm e. Heng mi palite bak hi Mizo literature huangah lemchan ziaktu kan nei meuh lo va, kum 1997 vel thleng chu baihvai takin lemchan hi a la kal rih a. A ziaktu henkhat pawhin lemchan, a chana chan theih ngei tur te, chan chi lem loh te pawh an ziak a. Kum zabi 21 a lo thlen meuh chuan lemchan ziaktu an lo pung ve zel a. hangthar zawk lo chhuakin, Lalzuia Colney te, RL Thanmawia te, Lalsangzuala te, Lalfakzuala (Maf-a) te, Lalhmachhuana Zofa te an lo chhuak a. Anni hian Mizo lemchan ziah lamah kua vûng an rawn chhuah thar leh ta a ni. Lemchana hmasawnna tur chuan a ziaktu hi ngah hmasak phawt hi thil ul hmasa a ni tih a lang chiang hle awm e.

2.    Drama nihphung zirchian : Hei hi Mizo drama hmasawn nan a pawimawh em em. Drama tam tak nei si a, drama zia man lo leh zirchiang lova ziah leh tawp hian drama hlutna a hlohtir thei tlat lawi si ! Play te, short play te, one act play te ziak tur chuan a cheng man tak nih a ul hmasa a ni. Shakespeare-a chuan a lemchan ziahah reng reng, character te hi a dah pawimawh em em a. Chutiang chiah chuan Mizo lemchanah pawh hian character-te pawimawhna leh a plot nihphung hre ran chunga ziak thei tura inbuatsaih a ul hle ang. Kan mi hmasate khan a ziah dan kalhmang dik an hmang lo a nih pawhin tuna hangtharte hian a kalhmang dik ang zeal ziah a ul hle ang. Chuti a nih chuan Mizo lemchan pawh hian hma a sawn ngei dawn a ni.

Tragedy a ni emaw, Comedy a ni emaw, Comi-Tragedy or Tragi-Comedy a ni emaw; fel taka duang chunga drama dik kalhmanga ziah hi a ul hle mai. Lemchan chu a chana chan chhuah tur te a nih tlangpui avangin a ziaktu chuan amah chu mipui angin a inchan chin ang a, character angin a inchan bawk ang a. Chutianga fimkhur taka a inhmakhua chuan drama ha ziah theih a ni dawn a. A plot construction chu parallel a ni emaw, Complex or Simple plot a ni emaw, a mumal tur a ni.

3.    Marketing : Mizo lemchan hmasawn lehna tur chuan a hralh chhuah lamah an lak a ul ve bawk. A ziaktuten an ziah sa chu mipui lei theih tura ‘supply’ hat a nih a ngai a. Tin, a man chungchangah pawh mipui nawlpui tana hlawk tur tho si, a ziaktu tana channa ni si lo ngaihtuah ul hle a ni. Market lam a hat chuan lemchan a lo darhzau ang a, chhiar tur a tam ang a; Mizo literature hi a lo hang ngei ang.

4.    Translation : A chunga mi ang chiaha pawimawh chu lehlin (translate) hi  ni. Mizo drama ziahte chu awng danga lehlin a nih chuan Mizoram pawn thlengin chhiar theih a ni ang a. Ngaihhlut a hlawh ang a, Mizo literature hmai lian tak a lo ni dawn a ni. Mizo lemchan ha tak tak, Sangi Inleng te, Duhmanga leh Dardini te, Ropuiliani, Darlalpuii, etc., ang te pawh hi awng danga han lehlin ni se la chuan ngaihven a hlawh fu mai thei. Chu bakah kan thawnthu hluia mi chakte thawnthu hi lemchan hmanga phuahin, awng danga lehlin nen nni bawk se. Hralh leh thawnchhuah a kal hle mai awm mang e. Mizo nunphung tarlang si, drama nihna tarlang bawk siin, chutianga hma lak chu a sawngsawhlawt viau awm e.

5.    A chunga kan sawi zulzui si hian kan thawnthu hlui, hla hlui te hi lemchan huangah la lut ila. Lemchan plot bulhut (base) atan hmang ila, Mizo lemchan hi a hausa lehzual dawnin a lang. Dar hla a ni emaw, Mi mal hming chawi hla a ni emaw, intukna hla a ni emaw, drama hmanraw pawimawh takah an chang thei vek dawn a ni. Hla thil tihtheihzia te leh nghawng a neih thui theihzia te hi lemchan hmanraw pawimawha hman a nih chua Mizo lemchan chuan hma a sawn viau ang.


6.    Mizo khawtlang dinhmun : Mipa leh hmeichhe dinhmun te, fahrah dinhmun te, lal dinhmun te hmangin lemchan ha tak duang chhuak thei ni ila chuan Mizo lemchan hi a lo hausa lehzual ngei ang. Entir nan, thil thleng tak tak behchhanin lemchan ha tak ziah theih ni se chuan a thawh hlawk dawn hlein a lang bawk. Mizo khawtlang nuna bet tlat hmang hian lemchan ha leh hlu tak tak thiam taka duan chhuah a nih chuan Mizo literature-a thawh hlawk leh hausa tak chu lemchan hi a ni thei bawk ang.

Comments

Post a Comment

Popular posts from this blog

RAM LEH HNAM HUMHALH

MIZO THAWNTHUA MYTH LEH FOLKTALES ZIR ZAUNA

A Book Review On 'Aukhawk Lasi'