MIZO TAKIN

Mizo takin

- Hruaia Chhangte

            Tunhma lam aṭanga tun hnu thleng hian Mizote hi hnam tlawmngai, rinawm leh taima kan ni ṭhin. Heng bakah pawh hian mahni inngaisang leh inchhuang ve tak ṭhin hnam kan ni. Hetiang rilru hi tun thleng pawhin kan la chhawm chho zel a,  kawng ṭhenkhatah erawh kan hnufum hle thung. Amaherawhchu, kawng tam takah kan ropuina tam tak a hmuh theih thung.

pic source: webindia123.com

            Kan pi pute thlangtlak hma leh thlangtlak hnu pawh khan mi hmingthang tak tak te, huaisen leh chhuanawm tak tak an lo chhuak tawh ṭhin a. Chungte chu a tlangpuiin, sa kap thei te, tlawmngai te, ral tu thei te, lal huaisen te an ni. Chungte chuan ngaihsan an hlawh a, miten anmahni aṭangin inzirna tur tam tak an hmu a, mite entawn ber an ni ṭhin. Nu leh paten an fate chu hetiang hi ni turin an zirtir a, zawlbukah val upaten naupangte an zirtir bawk ṭhin. Nun dan mawi te an zirtir a, heng an inzirtirna te hian awmzia a nei thui ṭhin hle a ni.

            Kan pi leh pute hunah khan, khawtlangah kawhmawh bawl an awmin na takin an hrem a, uire an awmin sakeiin a seh duh an ti a, thil tuk hmang leh kutkem nei an awmin na takin an hrem ṭhin. Khawtlangah sualna a tawm-im a, rinawmna a zalen a, an nunpui ṭhin. Heng zawng zawngte hi a va ‘MIZO’ em ..!! Tunlai hun kan thlir erawh chuan rinawmna kan tlachham a, khawtlang tana hnawksak kan awmin kan en liam mai mai emaw tih theih a ni. Khawthlang lam changkanna kan entawn a, uirena leh rukru te pawh kan pawisa lo tial tial a, Mizona kan hlamchhiah a, kan hnualsuat tial tial niin a lang. A pawi hle mai.

            Kan pi pute puithuna tam tak kan ngaihtuah let leh chuan, mi dangte tana malsawmna nih hi an duh a; mi pawisawi an hlau hliah hliah ṭhin. “Ṭhenawm do ai chuan khaw sarih do a thlanawm zawk” an lo ti mathlawn lo va. A va MIZO em.. Tun hnua Mizote hian hei hi engvangin nge kan nunpui theih tâk loh !? Kan ṭhenawmte an dam em, ṭanpui an ngai em, ei leh bar an kham khawp an hmu em, tih te an ngaihtuah ran a. Chhawmdawl ngai emaw, ṭanpui an ngaih emaw chuan an ṭanpui a, ṭhenawm te chhuan chhama an awm laia buh leh sa lo chen hi an duh lo kumkhua ṭhin. Tunlai hunah erawh chuan ṭhenawmten nghei se, keiniin hnianghnar zawk ila ti ang hrimin rilru kan pu ṭhûm mai a ni hi !! Hei hi a MIZO lo hle a ni. ‘An neih kan ei lo’ kan lo ti a ni maithei, mahse Mizo kan nih chhung chuan hetiang rilru hi kan pu tur a ni lo. Bible-in, “Nangmah i inhmangaih ang bawkin i vengte i hmangaih tur a ni,” tih thu hi kan Pi pute khan Kristianna an hmelhriat hmain an lo nunpui daih tawh a ni. Chuvang chuan, inhmangaih tawn hi Mizo zia diktak a ni.

            Tunlai ṭhangthar nunah chuan kan thiamna leh kan theihna te hi keimahni tan kan hmang a, kan sahmim tihpuar nan mai kan hmang ṭhin niin a lang ta. Kan pi pute hun lai erawh kha chuan pasalṭha, mi huaisen leh sa kap thei te khan an theihna nu-nau thlamuan nan te, an Mizopuite duhsak nan an hmang ṭhin. Sa an kahin ṭhenawm khawvengte an chantir ve ṭhin. ‘Sem sem dam dam, ei bil thi thi’ an lo tih ṭhin pawh hi a nihna tak kan hriat chuan a ropuizia a lang chiang ṭhin. Ṭhenawm khawvengte emaw, mi dang tu emaw pawh, thil kan sem ve a, kan ei leh in neih ang ang kans em zel chuan Pathian (Khuanu)in malsawmnain min rawn vur let ang a, mahnia kan ei bik chuan a malsâwm lo va, 'van ni an sal duh' an ti a, dam rei lohna a ni an ti hial ṭhin. Heng hi a Mizo em em a, mi chunga ṭhat kan chhuah chuan, malsawmna kan dawng ang. Kan pi pute kha mâwl takah kan lo chhuah a ni maithei, mahse tunlai mite ai hian an lo fingin hmakhua an lo ngaihtuah thui zawk tih a lang chiang hle.

            Pu Rokunga'n Mizo kan nih a chhuanna hla,

Mizo kan nih kan lawm e,

Kan tlang a thiang bawk si:

Kan rilru pawh a sang e,

Kan hming a thang bawk si.

tia a sawi leh,

Rinawmna leh huaina hi

A chul thei lo:

Mahni hmasial loh hi

A mawi ber fo

            tia a sawi te hi a ropui a, Mizo zawng zawng tan a ni a. Heta ṭang ringawt pawh hian kan awm dan tur chu a chiang thawkhat hle.